Sta eens stil

[Tessa Bouw]

Is je nationale, in de pers breed uitgemeten, campagne ‘filevrije dag’ geslaagd als er als van ouds gewoon files staan die dag? Volgens het campagneteam wel, zoals te lezen is op www.filevrijedag.nl. Wat was er zo succesvol aan deze campagne? Dat we het met z’n allen eindelijk eens een keer over files hebben gehad, want dat doen we al zo weinig, of dat je in de file hebt kunnen luisteren naar de directeur van de ANWB die ons automobilisten vertelde dat “het belangrijk is ‘eens stil te staan’ bij onze keuze van mobiliteit”. En stil stonden we. De Nederlandse Spoorwegen en Rabobank deden mee aan deze zelfverklaarde succesvolle dag. ‘Onvoorziene omstandigheden’ hebben er die dag toe geleid dat er op de nationale filevrije dag toch files stonden’. Gek, meestal laten ongelukken en dat soort van dingen zich zo goed regelen en aankondigen. Agendasetting is in de slechte gevallen een
piggy back ride op een populair sociaal maatschappelijk onderwerp. In de goede gevallen heeft het een belangrijk staartje en wordt er ook verder aan dit onderwerp gesleuteld om vervolgens met concrete oplossingen te komen. Moedig was het geweest als de organiserende partijen hadden gezegd dat het fileprobleem (laten we het inmiddels geen uitdaging meer noemen) nog hardnekkiger is dan voorzien en dat er zwaardere middelen moeten worden ingezet dan filevrije dagen. Dat er andere initiatieven nodig zijn om een doorslaand succes en blijvend verschil te maken. Geld is doorgaans een effectieve drijfveer. Files kosten het Nederlandse bedrijfsleven jaarlijks miljarden (voor de geïnteresseerden: in 2007 kwamen de kosten volgens het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KIM) uit op tussen 2,7 en 3,6 miljard euro). Maar dit voelen niet alle automobilisten in de eigen portemonnee. Ondernemers des te harder, maar daar hebben werknemers dan weer niet zo veel boodschap aan als het regent, als ze in de auto lekker zitten te ontbijten of als we allemaal op dezelfde tijd bij de crèche moeten zijn. Nee, geld werkt alleen goed als het meteen in de knip van de consument terecht komt. Zoals met orgaandonaties. Alle principes van de baan en angsten over boord met de komst van een financiële
incentive. Korting, 10 euro per maand, op je verzekeringspremie bij orgaandonatieregistratie. Slim in tijden van angst om geld. Maar effectief en ethisch verantwoord? De tegenstander vindt dat naastenliefde de doorslag moet geven bij het doneren van organen. De persoon die al jaren op een nier zit te wachten is ziels gelukkig met zowel een gratis als een omgekochte nier. Iedere nier is er een en straks iedereen met een ritssluiting op het lijf de recessie door? Ben benieuwd of de Nederlander gevoelig is voor deze aanpak. En of deze berichtgeving over niet al te lange tijd opduikt als volledig opgetuigde en geregisseerde commerciële campagne of dat hier sprake is van een denktank die zich wel degelijk bezig houdt met het ontwikkelen van manieren om onze opvattingen over ‘hoe het hoort’ te veranderen en stof tot nadenken mee te geven. Het wachten is op de cijfers en de top of flopberichtgeving die ongetwijfeld in twee kampen verdeeld zal zijn.