Brengt de nieuwe Omgevingswet wat wordt beloofd?

[Govert Apol]

Er wordt druk gewerkt aan de nieuwe Omgevingswet. En dat leidt ongetwijfeld tot interessante juridische discussies. In het onlangs verschenen rapport ‘Aanpak en eerste gedachten Omgevingswet’ van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Interdepartementale Programmadirectie Eenvoudig Beter (november 2011) wordt de stand van zaken tot dusverre geschetst. In de preambule van dat rapport staat vermeld: “De ambitie is minder regels, gestroomlijnde plannen en procedures, meer ruimte voor lokaal maatwerk en particulier initiatief, minder onderzoekslasten en betere besluitvorming.
‘Eenvoudig Beter’ dus.”

En bij de inleiding van dat rapport wordt gesteld: “Met een samenhangende Omgevingswet die nauw
aansluit bij de praktijk kunnen we efficiënt en doelgericht aan de kwaliteit van de leefomgeving werken. Dat geeft ruimte voor ontwikkeling, maakt het voor burgers, ondernemers en overheden gemakkelijker om initiatieven te ontplooien, levert tijdwinst op en bespaart 10% op plankosten. De ambitie is: minder
regels, gestroomlijnde plannen en procedures, meer ruimte voor particulier initiatief en lokaal maatwerk, minder onderzoekslasten, snellere en betere besluit-vorming en meer omgevingskwaliteit”.

Maar wat nu al opvalt is, dat een woord als “communicatie” of “burgerparticipatie” in het geheel niet in deze publicatie is terug te vinden. Terwijl toch een van de achterliggende doelstellingen bij het tot stand
brengen van deze wet zich juist richtte op die onderwerpen. Minister Schultz van Haegen schrijft in de brief waarmee zij deze wet bij de Tweede Kamer aankondigde: “Ik denk dat flink investeren in de voorkant van het proces zal leiden tot een grote verbetering in de kwaliteit van de projecten. En, ook niet onbelangrijk, het scheelt heel veel tijd en geld”.  Ik verwijs ook naar de Nederlandse code voor goed openbaar bestuur en naar het rapport ‘Prettig contact met de overheid’, waarin wordt aangespoord tot betere communicatie van de overheid naar de burgers, maar vooral ook mét de burger.

De juridische winst die met de beoogde nieuwe Omgevingswet kan worden behaald, is niet alleen gelegen in het bundelen en stroomlijnen van het huidige woud aan wet- en regelgeving op het gebied van de ruimtelijke ordening en milieu. Een ander belangrijk aspect is namelijk dat er bij het realiseren van (bouw-)projecten aanmerkelijke tijdwinst kan worden geboekt en een aanzienlijke besparing in kosten kan worden gerealiseerd, als reeds in het stadium waarin plannen voor aanpassing en verandering van de fysieke omgeving worden bedacht, contact wordt gezocht met de burgers die de gevolgen van de voorgenomen veranderingen zullen ondervinden. Deze burgers kennen immers hun buurt het beste en zij zijn de belanghebbenden van hun eigen woonomgeving. Het gaat dan dus om het echt betrekken van die burgers bij de planvorming (burgerparticipatie) en om communicatie. De ervaring die bij de enkele projecten waarbij wel goed en transparant met de betrokken burgers is gecommuniceerd leert, dat samenwerking en werkelijk serieus genomen worden een heleboel “gedoe” voorkomt. En dat die aanpak leidt tot soms verrassende en meer doelmatige bijstelling van de plannen, zodat per saldo alle betrokkenen winst hebben geboekt. Door deze opstelling kan de overheid het credo “wij zijn er voor de burger” waarmaken en dus bijdragen aan verbetering van haar eigen imago.

Het zou daarom aan te bevelen zijn als de huidige discussie zich niet louter focust op de juridische aspecten van de nieuwe Omgevingswet, maar ook al gedachtenvormend werkt over hoe en op welke wijze aan de
communicatie en het betrekken van de burger bij de door de overheid (en projectontwikkelaars) gewenste omgevingsverandering invulling kan worden gegeven.

En met die aanpak hoeft overigens niet te worden gewacht totdat het gehele wetgevingstraject is doorlopen! Het kan nu al! 

Keijzer &  Apol: www.samenwerkenisbeter.nl

Tel.: 06 - 54 61 56 91 / mail: [e-mail]