Plagen is niet hetzelfde als pesten

[Govert Apol]

Humor is belangrijk voor een prettige werkomgeving. Lachen op het werk houdt mensen gezond en motiveert tot goede prestaties. Een plagerijtje is doorgaans leuk. Pesten kan dodelijk zijn.

Wanneer wordt plagen pesten?

In een optimale situatie moet het werk zelf boeiend en uitdagend zijn, moeten de werkomstandigheden Arbo-technisch in orde zijn en moet de werknemer doorgaans met een zeker enthousiasme naar kantoor gaan. In een gezonde werksituatie is het maken van grapjes dan ook heel normaal. Ook grapjes en een pesterijtje waarbij een collega soms voor joker wordt gezet zijn zeker acceptabel, mits de werkomgeving veilig is en degene die “het slachtoffer” is van zo’n grapje daarover ook zelf (achteraf) kan lachen. Maar als deze grappen niet in collegialiteit worden gemaakt en als er kwaadaardige intenties mee zijn gemoeid en als de werkomgeving niet veilig is en als de “grapjes” steeds maar gericht zijn op die ene collega, dan is er sprake van pesten. Dat is niet acceptabel. Al helemaal niet als ook leidinggevenden zich aan dit gedrag schuldig maken.

Het is evident dat deze vorm van pesten zeer ernstige gevolgen voor het slachtoffer kan hebben. De effecten vertalen zich in gezondheidsproblemen met een frequent ziekteverzuim. In ernstige situaties van pesten kan dit leiden tot een burn-out, PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) en soms zelfs tot zelfmoord.

Rol van de manager en HRM

Een goede leidinggevende zal zich moeten bekommeren om het welzijn van elk van zijn medewerkers. En hij zal ook op dat aspect door zijn leidinggevende beoordeeld moeten worden. Dat betekent dat hij / zij de ogen open moet houden voor wat er op de werkvloer gebeurt. Management by walking aorund is nog steeds een kenmerk van een goede leidinggevende. De manager zal niet alleen te allen tijde het aanspreekpunt voor elke medewerker moeten zijn als deze klaagt over pesten of ander niet integer gedrag. Maar hij zal ook zelf alert moeten zijn op wat er zoal in zijn werkomgeving gebeurt. Een regelmatig ziekteverzuim moet een lampje doen branden. Wat is er daadwerkelijk aan de hand? Ook de Arboarts zal dit aspect in beschouwing moeten nemen bij een medewerker die zich frequent ziek meldt. Het moet een van zijn standaard-checkpunten zijn.  Datzelfde geldt voor P&O- en HRM-adviseurs. En ook de bestuurder en de Ondernemingsraad moeten het thema pesten als vast punt op hun overlegagenda hebben.

Is de leidinggevende in staat om, als hij ontdekt dat er sprake is van pesten op het werk, dit aan te pakken. Heeft hij een “antenne” om pestgedrag te signaleren? Heeft hij voldoende communicatieve vaardigheden in zijn pakket? Kan hij de goede vragen stellen? En kan hij voor hulp en ondersteuning bij een functionaris binnen zijn organisatie terecht?

Effectieve aanpak

Dit zijn allemaal onderwerpen waaraan in een goede organisatie voortdurend aandacht moet worden besteed. Hoge productie en output en een efficiënte werkwijze zijn belangrijk voor de winstgevendheid en het voortbestaan van een organisatie. Maar deze doelstellingen kunnen alleen worden bereikt als de organisatie en de medewerkers zelf gezond zijn. En als ze met plezier op hun werk zijn. Adequate maatregelen en snelle actie in gevallen van pesten op het werk dragen daar dus absoluut aan bij. En een manager die zelf mee gaat pesten is ongeschikt voor zijn taak.