Het roltrapgesprek – Koninginnedag 2013

[Jan de Wandelaer]

Vandaag was één van mijn spaarzamer wordende reisdagen. Van Utrecht naar Amsterdam en weer terug. Roltrap op roltrap af. De stemmen van omroepers die piepende remmen van treinen proberen te overstemmen. De schuifklapdeuren van de treinen die ondanks mijn bezwerende blikken nooit precies op mijn hoogte halt willen houden...

Doorgaans zit ik achter mijn pc en schrijf. In deze periode van het jaar is dat vanwege het grillige weer een lastige: de zon brandt op het dak waar ik onder zit en het raam kan niet open vanwege koude (ruk)winden.

Op zo'n uitgelaten dag springt er een veertje in mij op. Ik kom zo gezegd weer even onder de mensen. Ik kan je vertellen, dat is voor een professionele eend in hele grote bijten van opdrachtgevers een heerlijke ervaring: onderweg heel veel verschillende mensen zien en de sfeer van vredige spontaniteit met volle teugen inademen. Links en rechts hoor ik flarden van gesprekken. Achter mij een flard in de Engelse taal. Diep in zichzelf gekeerde jonge mensen met oordopjes in waar draadjes uitkomen naar iets dat ze liefderijk in hun handen houden. Boeklezers die van de wereld zijn. Slapers en snurkers. En dan plotseling een gesprek waaraan ik zelf actief deelneem...

De omroeper in de trein is niet te verstaan. Op Amsterdam Centraal vang ik iets op over voorste en achterste treinstellen. De stem klinkt als mompelt zijn veroorzaker praatjes voor de vaak. Is dit het juiste stel?!, paniek ik een beetje. Ik stap uit en loop naar voren totdat op het bord boven het perron Sloterdijk prijkt. Daar stap ik weer in.

Links om de hoek zit op het balkon van de coupé een oudere dame. Naast haar staat een roze vouwfiets. Het gesprek begint met mijn verhaal. Zij beaamt: had de stem ook niet kunnen verstaan. En dan ineens gaat ze los en stort ze haar hart uit met woorden als komen ze uit een wervelwind: die vouwfiets scheelt haar 6 euro per dag, ze heeft  8 studies gedaan en is drs. in de economie. Nu doet ze geen studie meer – het wordt haar veel te duur. ‘En wat een onzin toch in Nederland. Nu hebben we geen Koningslied. Muggenzifterij is het. Het hoeft toch ook geen Kunst te zijn met een grote K! Al die commissies in dit land die ergens over moeten gaan. Waarover moet Nederland nu meezingen op de Kroningsdag?’

Ik geef een beetje als buiten adem mijn weerwoord. Als was ik een roltrap aan het bestijgen tegen de richting in en had ik de top nog net niet bereikt. Ik zeg: ‘De schrijver heeft het lied zelf terug getrokken. En zelfs Nico Dijkshoorn wil Ewbanks stenigen voor dit lied. Mild stenigen weliswaar, maar toch.’. (Ik dacht: dat laatste (mild stenigen) is voor Nico weer heel bijzonder want die staat als geen ander model voor de Hollandse chagrijnigheid – ik had geen moeite die gedachte voor mij te houden). Zij vraagt: ‘Wie is Nico Dijkshoorn?’ (Dat vond ik nu weer lullig voor Nico: 72 jaar en dan nog nooit van Nico Dijkshoorn gehoord).

De trein stopt. Gek is hoe het bevrijdend kan zijn om je uit een gesprek los te maken. Ik stort mijzelf op het perron en sla de weg in naar die hele grote bijt voor professionals. Ruim vier uur later en na zeker zes omroepers die iets hadden geschald over alcoholvervoer op Koninginnedag kom ik terug in Utrecht. Waar de treden van de roltrap de grond uitkomen vang ik zomaar ‘in het wild’ een enthousiast gesprek op tussen twee mensen, over Koninginnedag.

Onderweg naar boven denk ik gloedvol: Koninginnedag leeft! Ik denk ook: wat moeten mensen uit het buitenland op 30 april wel denken. Zien ze een zwaaiende zojuist ingehuldigde Koning, terwijl ze steevast de uitleg krijgen in goed geaccentueerd Engels: ‘Yes, today is Queensday, typical Dutch. ‘