Publicatie EVD-Buitenlandse markten: Nederlanders ontwikkelen binnenvaart Brazilië: Recht zo die gaat...

[Ernst Daniel Nijboer]

Brazilië is als een Formule 1-auto met één been vol op het gas en het andere vol op de rem. Enerzijds groeit de export explosief. Maar de haperende infrastructuur kan de uitvoer niet bijbenen. Daarom wordt met hulp van Nederland de binnenvaart ontwikkeld.

Het levert prachtige plaatjes op. De kilometerslange slurf van trucks en aanhangers reikt tot ver aan de horizon van het glooiende landschap in de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso. Op de smalle tweebaansweg wachten ze soms dagen op hun lading. Elke dag schuift de rups van rubber en metaal weer een stukje verder. “De file komt wel eens boven de 100 kilometer uit”, zegt een van de chauffeurs.
Sojateelt is booming in Brazilië en levert elk oogstseizoen hetzelfde tafereel op. Volgens het Braziliaanse verbond van sojaverwerkende industrieën staat de barometer nu op 67,6 miljoen ton. Illustratief voor de explosief groeiende export van het land. Een Formule 1-auto met één been vol op het gas en het andere vol op de rem. Want de haperende infrastructuur van transport is de grote spelbreker.

Kostbaar wegtransport
“Brazilië is bij uitstek een truckland. Ruim 60 procent van het totale goederenvervoer gaat nu over de weg. Dat komt door de machtige lobby van de vakbond en auto-industrie. Terwijl dit land over ruim 40.000 kilometer bevaarbare waterwegen beschikt. Slechts een kwart hiervan wordt benut”, aldus Harrie de Leijer. Hij onderzoekt namens NEA Transportonderzoek en Opleiding het potentieel voor de binnenvaart in Brazilië, samen met Wim Ruijgh van het Amsterdamse Ports Association (AMPORTS).
Begin maart tekenden beide partijen een contract met het Braziliaanse ministerie van Transport. Wim Ruijgh vertelt: “Men zal de komende jaren flink moeten investeren in transport en infrastructuur wil het land de explosieve export kunnen ondersteunen. Dat beseffen de bestuurders in hoofdstad Brasilia maar al te goed. Het ontwikkelen van alternatieven voor het verstikkende en dure wegtransport staat nu hoog op de agenda van het ministerie. Daarvoor wil men 2 miljard US dollar uittrekken.”
De Leijer: “Wij adviseren een federaal masterplan, dat moet leiden tot een nationaal plan voor transport en infrastructuur. Op termijn is dit plan inzet voor een tender, waarop Nederlandse bedrijven kunnen inschrijven.”

Beslommeringen
Een uitgelezen kans voor Klaas Leinenga van Leinenga Shipping uit Hendrik-Ido Ambacht. Hij beschikt over een 135 meter lang containerschip met een ladingcapaciteit voor 400 containers en wil zijn schip exporteren naar Brazilië met behulp van het NL EVD Internationaal-programma 2g@there. “Sinds maart heb ik het plan om tussen Porte Alegre en de zeehaven Rio Grande een containershuttle op te zetten voor gekoeld transport van kip, bestemd voor de export. De deelstaat kampt met een capaciteitsgebrek, wat vooral merkbaar is tijdens de oogstseizoenen van soja, maïs en graan”, vertelt Leinenga.
Zakendoen in Brazilië betekent vooral geduld hebben, vindt hij. Ondernemers ondervinden last door administratieve beslommeringen, regelgeving en trage besluitvorming. “Ik sta in de wacht voor de benodigde papieren, zoals de importvergunning. Ook heb ik nog geen indicatie van de kosten voor invoer. Dat kan behoorlijk oplopen, en dan is het een kwestie van gezond verstand of het haalbaar is. Maar dat neemt niet weg dat voor de Nederlandse binnenvaartrederij volop mogelijkheden zijn in Brazilië”, concludeert Leinenga.

Expertise
Brazilië heeft in ieder geval dringend behoefte aan Nederlandse expertise en ervaring om te inventariseren hoe het potentieel van rivieren en binnenwateren optimaal benut kan worden voor bulktransport. Vooral ook om de enorme opstoppingen rond de grootste zeehavens te verlichten, zoals bij Santos, Rio de Janeiro en de zuidelijk gelegen Rio Grande. Volgens berekeningen van het Instituut voor Transport en Logistiek in Rio de Janeiro ligt de huidige prijs per ton bulk over 1.000 kilometer over de weg op 117 dollar, in tegenstelling tot 27 dollar per trein of schip, rekent Maurício Lima, directeur van het Instituut.
Het nationale plan meldt dat het wegvervoer in 2025 met bijna de helft moet zijn teruggebracht. De kust- en binnenvaart en het railvervoer zullen elk een derde van alle transporten voor hun rekening gaan nemen. “Dat betekent een enorme investering in de tot dusver slecht ontwikkelde binnenvaartsector en daar liggen de kansen voor Nederlandse binnenvaartrederijen en toeleveranciers van bijvoorbeeld navigatiesystemen, containers, scheepsreparatie en operationele en logistieke dienstverlening”, meent Ruijgh.

Amazone
De huidige capaciteit van grote en moderne binnenvaartschepen is onvoldoende. De enige tracés waar tot dusver binnenvaart wordt benut, liggen in het noordelijke Amazone en in het zuidelijke Rio Grande do Sul. “Om het potentieel van rivieren optimaal te benutten inventariseer je waar de knelpunten liggen voor aansluiting richting havens, waar de sluizen moeten komen en welk type schip je moet gebruiken gebruiken”, zegt De Leijer.
Ook de zuidelijke deelstaat Rio Grande do Sul telt bevaarbare rivieren en biedt daarmee mogelijkheden voor een succesvolle exploitatie van de binnenvaart. Het 300 kilometer lange binnenmeer Lagoa dos Patos verbindt de binnenhaven van de hoofdstad Porto Alegre met de zeehaven Rio Grande.
NEA en AMPORTS waren hier eerder al actief met hun expertise voor de deelstaat, die de komende 10 jaar de binnenvaart met 8 procent wil uitbouwen tot 15 procent van het totale vervoer. En dat zou slechts het begin zijn.


Meer informatie:
- NL EVD Internationaal, marktadviseur Brazilië, (088) 602 88 44, [e-mail], www.agentschapnl.nl/brazilie
- Ondernemers die samen internationaal zaken willen doen, kunnen steun krijgen van de overheid via 2g@there, zie: www.agentschapnl.nl/evdinternationaal/2getthere
-Spreekdagen Latijns-Amerika, 28 t/m 30 juni 2010, www.agentschapnl.nl/spreekdagen

Tekst: Ernst Daniël Nijboer - correspondent Latijns-Amerika