functionele realitysoap?

[Tanja Nabben]

We liggen in bed met voetbalinternationals, we keken naar de scheidings- en ontlastingsdrang van Patty Brard en mogen met een stonede verslaggever de werking van psychedelische lustopwekkende drug doorleven. Van de EO tot en met de commerciëlen, met z'n allen hebben we besloten dat alles reality is geworden of moet lijken. Echt is in, er-in is echt. Trekken de publieke omroepen (op LLINK na dan) nog de grens tussen enig moraal en humanitaire ethiek en lekker ultra-plastisch, vies, raar, asociaal en schokkend, sommige omroepen kunnen geen genoeg krijgen van het ''toppen'' van hun realitygehalte. Op een doordeweekse avond ga ik regelmatig zappend van bloederige afranseling naar auto-ongeluk, kindermisbruik, mishandelde honden en opgesloten bejaarden, persoonlijke faillisementen, vervuilde huiskamer, open hart-operatie, afzeikende jury en andere publieke afslachtingen. Heerlijk vind ik dat soms. Dan lijkt het echte leven weer heel even een makkie, na zo'n portie ellende. Reality op TV is de omgekeerde evenredige versie van de echte realiteit.
In mijn kennissen en collegakringen kijkt niemand naar ''dit soort programma's''. Zoals ook niemand nooit de Privé of de Story las vroeger. In mijn kring kijken mensen naar Zomergasten en films over een Mongoolse boer die 2 uur op zijn pony ronddraaft in een prachtig leeg kaal landschap en dan stellig beweren niet in slaap te zijn gevallen. Op de feestjes waar ik wel eens kom, ga je niet zitten vertellen dat je gisteren een reportage gezien hebt over een Rus die zijn oma 40 jaar opsloot en verkrachtte, of een man die een penis had ter grootte van je onderbeen en daardoor geen broeken kon vinden in Oezbekistan. Dat kan gewoon echt niet.
Toch.. We maken ons zelf ook schuldig aan lichte reality-perversheid als mediamensen. We smullen van ''echt'' en willen het allemaal in een interessanter en verantwoorder jasje verpakken, zodat onze films, artikelen, spots of plannen niet ''besmet'' raken met het ''low-class-reality-virus''. We wilen écht, humanitaire en integer zijn, maar met het moraal nét even beter op z'n plek dan onze collega's. We willen dat onze verhalen de huiskamers binnen dringen en vast blijven kleven aan de belevingswereld van onze kijkers, luisteraars of lezers. We maken intelligente reality omdat echt in is, en omdat een beetje plastisch en intelligent shockeren van het publiek, meer aandacht en geld oplevert. IDTV is er groot mee geworden.

Er is in wezen niets mis met ''reality''. Kijken achter de letterlijke of figuurlijke voordeur van een ander, het vertellen van een bijzonder verhaal is al zou oud als Methusalem en stemt tot nadenken. De integriteit en ''echtheid'' waarmee we dit doen is een pure gevoelskwestie en de grenzen van sensatielust mogen we zelf bepalen. Reality kent vele kanten en mogelijkheden. Ik ben voorstander van functionele en integere reality en wil de vieze bijsmaak van dit alomvattende genre wegspoelen. Voel je antropoloog in plaats van een voyeur, maak het echte leven zichtbaar, tastbaar, smeuïg en prikkelend zonder sensatiedrang en shockeringsnijd. Ik zou zeggen; sla eens een Zomergastenfeestje over en zap een avondje langs 's werelds kommer en kwel.