De positieve kant van de crisis: verandering

[Annemieke van Baal]

De grondlaag van Nederland bestaat voor een groot deel uit zware, stugge klei. Deze klei diende als metafoor voor de Nederlandse bureaucratie en regelgeving in de Trendrede 2014, die ik samen met tweehonderd andere mensen bijwoonde. Klei staat innovatie en verandering in de weg, die noodzakelijk zijn om de aanhoudende crisis om te zetten naar een rooskleurigere samenleving. Thuisafgehaald.nl en Spullendelen.nl zijn bekende voorbeelden van slimme initiatieven die tegen de crisis in gaan en laten zien dat verandering plaatsvindt op microniveau.

Maar wanneer vinden succesvolle innovatieve veranderingen op grote schaal plaats? Deze discussie kwam op gang na het voorlezen van de Trendrede 2014. Is er massa nodig om verandering te realiseren? Ik denk een combinatie van massa en crisis, waarin helaas crisis de grootste activator is. We zitten momenteel in een transitiefase: het einde van de crisis zien we nog niet, maar de verandering naar een harmonieuze samenleving is al wel gestart.

De Trendrede 2014 is een jaarlijks cadeau van twaalf trendwatchers. Naast de tweehonderd mensen in de zaal, volgden nog eens 350 anderen de livestream. Binnen twintig minuten was #trendrede nummer één trending topic. Hier kun je de samenvatting in zeven trends teruglezen. In mijn ogen komt het neer op het volgende:

• De crisis heeft de maatschappij gedwongen tot verandering waarin de behoefte naar verbinding blijft en de honger naar vertrouwen alsmaar groter is geworden. Vertrouwen als valuta, vertrouwen als bestaansvoorwaarde.
• Social media vergroten de mogelijkheid tot contacten, maar de mens heeft nog niet geleerd om daar zodanig mee om te gaan dat hij niet vereenzaamt (meer Facebook-contact dan persoonlijk leidt tot vereenzaming).
• Mensen hebben in de kern behoefte aan structuur en regelmaat. Je kent vast de drie R’en die bij de opvoeding van een kind centraal staan: rust, reinheid en regelmaat. Alleen is er nog grotere behoefte aan bandbreedte, aan flexibele regels in plaats van rigide. Mensen willen contact en een band met hun omgeving, en van bedrijven willen ze erkenning.
• De huidige Nederlandse maatschappij is erg gestructureerd en zit vol met regels. Op microniveau vindt volop verandering plaats, innovatie-initiatieven breken door. Doorgroei hiervan kan alleen plaatsvinden als er een bandbreedte aan regels wordt toegekend.

De Trendrede kan niet zwart-wit worden geïnterpreteerd en geeft stof tot nadenken. Ik kan je aanbevelen hem na te lezen of te bekijken. Op de vraag ‘Hoe gaan deze trends (veranderingen) geconcretiseerd worden?’ werd niet echt antwoord gegeven. Daarom mijn vijf tips, voor jouw eigen bijdrage in de ommekeer van en het overleven in de crisis;

1. Deel
   Deel je kennis, deel je diensten, maak beloningen niet persoonlijk maar groepsafhankelijk.
2. Werk samen
   Zet je ego opzij; samen kom je pas echt verder. Vraag anderen om input; co-creatie.
3. Geef erkenning
   Zorg voor persoonlijk contact met je omgeving en wees toegankelijk.
4. Stimuleer creativiteit
   Durf van de bekende snelweg af te stappen. Denk zonder aannames en gewoontes, kijk als een compleet vreemde naar je eigen processen, activiteiten.
5. Omarm imperfectie
   Kinderen worden tegenwoordig voornamelijk opgevoed onder het motto ‘Alles is mogelijk’ en ‘Er zijn geen verliezers’. Vrouwen die naast hun carrière kinderen krijgen en opvoeden, functioneren als duizendpoten in het kwadraat. Op social media laten we vooral zien ‘Hoe goed het gaat’ en ‘Hoe mooi we zijn’. In werkelijkheid moeten we allemaal leren omgaan met grenzen en teleurstellingen, kunnen we niet alle ballen in de lucht houden, gaat het niet ieder moment uitmuntend met ons en zijn we geen fotomodellen. De omarming van de schoonheid van de imperfecte mens geeft ieder individu rust in de hedendaagse samenleving. Fouten maken mag, daar leer jij en daar leert je omgeving van.