De Bloody Mary-tactiek

[Redactie Nederlands MediaNetwerk]

Column Woedende Columist- Zesde Nederlands MediaNetwerk
Dinsdag 26 april 2011
@joostvandeloo

Door Joost van de Loo. In the Hitch Hikers Guide to the Galaxy, de satirische science fiction roman van Douglas Adams, lift de hoofdpersoon mee met een ruimteschip. Vanaf dat moment komt hij terecht in een universum vol emotioneel intelligente technologie. Depressieve robots. Deuren die zuchten van genot als ze voor je open gaan. Liften met bijgeloof, die niet willen stoppen op de 13^e verdieping. Hij wordt er helemaal gek van. Gelukkig is er nog de Guide, die zegt: "Don't panic."

Adams schreef z’n verhaal in de jaren 1970 en de grap is dat wat toen absurde satire was, nu de natte droom is van techies in Silicon Valley.

De droom gaat zo: Als je maar genoeg gegevens verzamelt over mensen - over wat ze doen, kopen, voelen en vinden - dan kun je ze op een gegeven moment bestoken met reclame die perfect op maat is. Met 'serendipitous ads'. Reclame die zo relevant, nuttig en goed getimed is dat ze niet als een verstoring voelt, maar als een aangename verrassing. Als een 'ongezochte vondst', om met Pek van Andel, onze nationale serendipiteitgoeroe, te spreken.

En de droom gaat verder: Aanvankelijk gebeurt dit nog onder menselijke leiding, maar uiteindelijk evolueert het internet tot een soort wereldomvattend superbrein dat dit allemaal zelfstandig kan.

Hierop is de hele nieuwe internetbubbel gebaseerd. De waardering van Facebook, die door Goldman Sachs naar 50 miljard dollar is geblazen, hangt er vanaf. En ook de 7.7 miljard dollar die in het eerste kwartaal van 2011 in Amerikaanse venture capital fondsen is gepompt - een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar - heeft deze mythe als rationale.

 

Want dat is het. De natte droom is een mythe. Zelfs de meest exhibitionistische debiel, die alle privacy-settings openzet, 24 uur per dag twittert en zich laat volgen door een cameraploeg om alles live naar internet te streamen - zelfs zo iemand zal nog allerlei onhandige missers voorgeschoteld krijgen door intelligente reclamesystemen.

 

Er zijn namelijk debielen die soort exhibitionistisch gedrag al jaren vertonen; celebrities. En als je hoort wat die nu al aan kutreclame te verwerken krijgen, dan zie je hoe intens naar het gaat worden voor ons allemaal. Zadie Smith, de schrijfster, zegt dat online banners haar continu aansporen om het nieuwe boek van Zadie Smith te kopen. En Adam Curry zal sinds vrijdag wel helemaal gek worden gespamd over tepelpiercings.

Het is onmogelijk om mensen te vast te leggen in een database. Je kunt iemands voorkeuren en interesses niet beschrijven. Want, zoals iedereen met een beetje mensenkennis weet, veranderen die van moment tot moment en van situatie tot situatie, van context tot context.

Dat de techies - en hun geldschieters - denken dat het wèl kan, komt door hun eenzijdige persoonlijke ontwikkeling. Vaak hebben ze een IQ van 150 en twee PhDs, maar zijn ze qua gevoelsleven blijven steken op het niveau van een 15-jarige. "Als jij iets liefs in mijn poeziealbum, uh, prikbord, krabbelt, dan ben je mijn vriendje." Hoe kinderachtig kan je zijn?

Maar goed. Deze mensen hebben de wind mee. Verzet bieden heeft geen zin. Feit is dat de geeks steeds meer geld en invloed krijgen. En al wordt het internet uiteindelijk geen hyperintelligentie die je vrouw (of man) beter kent dan jij, het lijkt wel een soort grote, blinde blob te worden die langzaamaan alle cultuurdragers opslobbert - kunst, reclame, journalistiek - en als gratis surrogaatversie weer uitkotst.

We kunnen net zomin als de hoofdpersoon in The Hitch Hiker's Guide to the Galaxy ontsnappen aan de wereld waarin we zitten. Soms wordt je gek van technologie en de filosofie erachter, maar het is ook fantastisch en onmisbaar en steeds meer verweven met alles om ons heen.

Eén manier die ik zie om je staande te houden is de struisvogeltactiek, of ook wel schoonmoedertactiek; jezelf zo goed voor de gek houden, dat je, bijkans buiten zinnen van geluk, je 70^e verjaardagsfeest stillegt om samen met alle gasten te gaan kijken naar de gepersonaliseerde direct mailing van de Nissan-dealer - waarop je, met je naam verkeerd gespeld, wordt uitgenodigd voor een testrit in een auto die je vorig jaar allang nieuw bij ze hebt gekocht.

Als je voor dit soort zelfbedrog het talent niet hebt, dan kun je er ook voor kiezen om de blob te gaan opvoeden. Door 'm te injecteren met volwassenheid en menselijkheid. De bloody mary-tactiek.

Net als een klein beetje wodka een glas groentesap kan omtoveren tot een cocktail met ballen, kan een shot liefdevol gemaakte content de informatiebrij om ons heen upgraden tot een bron van inspiratie, waar de techies wat van kunnen leren over het leven.

Hoe dat precies werkt, daar hebben we het een andere keer over. Het heeft iets met tipping points te maken, weet je nog, en de Harlem's Children Zone.

Maar voor nu volstaat het om dit te constateren: In plaats van filters en content aggregators, zoals Flipboard magazine, hebben we meer ouderwets, origineel vakwerk nodig.

Steun dus de reisjournalisten, de documentairemakers, de fotografen en de kunstenaars. Steun de mensen die de wereld intrekken, die nieuwsgierig zijn en die dingen zien die anderen niet zien en daar weer prachtige verhalen over vertellen. Steun de mensen zoals jullie. Mensen die houden van bloody mary's en die daar nu heel erg veel van gaan drinken. Proost!

Joost van de Loo is strateeg bij LEMZ
www.lemz.net