Het Obama effect

[Mark Maathuis]

Hoewel het antwoord er maar één keer echt toe doet is Amerika de vraag “op wie ga je stemmen?” al vele malen gesteld. Dagelijks worden duizenden polls gepubliceerd en iedere avond geven enquêteurs in diverse praatprogramma's tekst en uitleg bij de laatste cijfers. Barack Obama's huidskleur maakt die taak lastiger dan ooit te voren.

Het fenomoon heeft een aparte naam - het Bradley effect – en is vernoemd naar Tom Bradley, een zwarte Amerikaan die in 1982 gouverneur van Californië wilde worden. Vooraf wezen de polls hem als de winnaar aan; toen dat, nadat de stemmen geteld waren, niet het geval bleek, moest men op zoek naar een verklaring.

De conclusie: om niet het risico te lopen om voor racist uitgemaakt te kunnen worden, vertellen sommige Amerikanen in opinieonderzoeken ze er geen enkel probleem mee hebben om op een neger te stemmen. Eenmaal in de veilige omgeving van het anonieme kieshokje laten ze hun ware gevoelens spreken, met alle gevolgen van dien.

De voorsprong die Obama heeft in de polls leidt onder opiniepeilers echter ook om andere redenen tot verwarring. Men vraagt zich af in hoeverre de polls gekleurd zijn door wat men het anti Bradley effect noemt. De symptomen van deze trend zijn hetzelfde: in ruil voor sociale acceptatie wordt de enquêteur voorgelogen. Het anti deel van het effect blijkt uit het feit dat men in dit geval een wit voetje bij de witte medemens wil halen omdat hardop je steun voor een neger uitspreken in bepaalde Amerikaanse kringen nog steeds 'not done' is.

Als dergelijke kiesdistricten op 4 november voor een verrassing gaan zorgen is het tijd om het bestaansrecht van het anti Bradley effect te erkennen. Belangrijker is echter de trend dan ook de naam te geven die hij verdient: het Obama effect.