De Afrikaanse Coca-Cola economie

[Bas Vlugt]

Ik ben op dit moment op vakantie in Tanzania. De rest van het gezin ligt op het strand. Ikzelf bevind me in de koelte van het internetcafé naast de beroemde Q-Bar op het expat-schiereiland The Peninsula in Dar es Salaam.

Afrika is bezig aan een revolutie op tal van gebieden. De economie draait op dit moment in veel Afrikaanse landen als een dolle, de dynamiek op gebied van grondstofwinning - olie! - is fenomenaal, er wordt zwaar geïnvesteerd in infrastructuur en vastgoed - China! - en ook op gebied van ICT in het algemeen en op gebied van mobiele telefonie en internet in het bijzonder zijn de ontwikkelingen nauwelijks bij te houden.

Kijk naar een speler als Explainer DC. Een initiatief van een de Nederlander Thomas Hess die een aantal jaren geleden in Ghana een internetbedrijf begon. Toen dachten mensen dat ie gek was, nu heerst hij zo'n beetje over de halve Ghanese ICT sector.

Waar de dynamiek ook vanaf spat is Afrikaanse marketingcommunicatie. Bestudering van de website van Ogilvy leert dat het bureau in Afrika 28 vestigingen heeft. En niet alleen in Zuid-Afrika, Egypte en Nigeria maar ook in landen als Gabon, Angola en Rwanda.

Ook komen Afrikaanse merken op. Vanmorgen kocht ik een Tusker T-shirt - Tusker is een sterk Keniaans biermerk en ook nog eens erg lekker - in een winkel van het Keniaanse kledingmerk Oneway, dat zijn vleugels ook buiten eigen land heeft uitgeslagen.

Afrikaanse marketingcommunicatie vindt vooral plaats in het domein van de buitenreclame. De hoofdstraten van een stad als Dar es Salaam staan stijf van de reclame-uitingen. Er staan kolossale bill boards waarop vooral aanbieders van mobiele telefonie hun diensten aanbieden - Vodacom, Celtel, Tigo - maar ook luchtvaartmaatschappijen en banken.

Een van de meest aanwezige adverteerders in het Afrikaanse straatbeeld is Coca-Cola, het grootste merk in Afrika en sinds 1928 op het continent actief. Het succes van Coca-Cola in Afrika blijft niet opgemerkt en ook Pepsi en roert zich nu in een land als Tanzania. Red Bull is een ander merk dat sterk in opkomst en knetter hip is.

Onlang publiceerde The Economist een artikel over Coca-Cola in Afrika. De cijfers liegen er niet om.

Afrikanen drinken op jaarbasis 36 miljard - ja miljard - flesjes Coca-Cola. Er zijn ongeveer een miljoen Afrikanen die werk vinden in de productie, distributie en verkoop van Coca-Cola, wat het merk de grootste private werkgever op het continent maakt.

Coca-Cola houdt tot op wijkniveau de verkoopcijfers bij, waardoor het bedrijf heel interessante maatschappelijke ontwikkelingen in kaart kan brengen. Zo liet de crisis in Kenia rondom de laatste verkiezingen zich terugzien in lage verkoopcijfers in bepaalde sloppenwijken van Nairobi en in de steden in het westen van het land, die niet konden worden bevoorraad.

Problemen in het Middenoosten wakkeren soms anti-Amerikaanse gevoelens aan, die zich kunnen vertalen in een kopersboycot van Coca-Cola in sommige islamitische landen in Afrika. Coca-Cola stelt ook vast dat een dergelijke boycotten meestal maar van korte duur zijn.

Coca-Cola verwacht dat de omzet in Afrika in de komende jaren met 10 tot 13 procent zal groeien. Grootste groeicijfers worden verwacht in Nigeria, Angola, Ghana en Kenia, landen waar met grote snelheid een omvangrijke middenklasse aan het ontstaan is.

Voor mensen die zich zorgen maken over de recente politieke onrust in Kenia: Coca-cola doet een investering van 50 miljoen dollar in een nieuwe Keniaanse bottelarij.

Tot zover het internetcafé. Nu naar het strand, waar een groot glas Jack Daniels - Coca-Cola op mij wacht.