Waarden en normen in onze cultuur (deel 2)

[Geertjan Benus]

Mijn reactie op de Schoo-lezing "Paradox van de vrijheid" richtte zich op de versie van die lezing die 5 september 2016 online stond. Daarin ging ik vooral in op het boven andere culturen plaatsen van onze westerse cultuur gezien die toenmalige desbetreffende frase.
In de huidige versie benoemt demissionair minister Schippers onze kernwaarden en het belang van onze Grondwet. Daarin kan ik mij beter vinden. De minister richt zich nu minder op onze cultuur en meer op waarden in onze samenleving en op vrouwenrechten. Zij keert zich tegen het bestaan van parallelle werkelijkheden en tegen het wegkijken. Dat neemt niet weg dat ik nog voor de volle 100% achter mijn bijdrage sta van 14 september 2016.

Inmiddels is de situatie gewijzigd. De demissionair minister heeft een andere rol in de route naar een nieuw kabinet en demissionair minister-president Rutte heeft zich uitgesproken over "fout populisme". Omdat een duidelijke invulling van dat begrip ontbreekt, geef ik daaraan de volgende invulling: fout populisme houdt geen rekening met onze grondwet en met de structuur waarbinnen wij onze parlementaire representatieve democratie vorm geven. De heer Donner, vicepresident van de Raad van State, waarschuwde in de tussentijd tegen de afbraak van die democratie onder invloed van referenda. Hij wijst op nationaal niveau referenda af en houdt op lokaal niveau referenda wel voor mogelijk.

Populisme krijgt vandaag de dag op vele manieren vorm. Maar het gaat altijd over beïnvloeders van de publieke opinie. De vraag is of die beïnvloeding op een rechtvaardige manier is te sturen en is toe te passen. Zzp-ers zullen hiermee in Nederland de meest intensieve ervaring hebben opgedaan. Soms functioneren zij in grotere goed georganiseerde verbanden met zeer adequate formele en informele communicatie-kanalen waar zij zelf buiten staan. Het is waard wanneer de overheid, de Rijksoverheid, op die ervaring zicht krijgt. De vraag is of bestuurd wordt - of steeds meer bestuurd wordt - op basis van stemmingmakerij of op basis van harde feiten en professionaliteit.

En misschien is dit wel een aanvulling op het optreden van hoogleraar Gloria Wekker in Buitenhof op 23 april jl.

In Facebook publiceerde ik 17 april jl. een artikel over mijn naam. Ik wil dat artikel in dit kader in dit verband herhalen. Want het gaat in op aspecten waar de Schoo-lezing van minister Schippers zich nu nadrukkelijk op richt: de inburgering van mensen uit niet westerse landen in onze samenleving. Wij zullen als westerse samenleving de toon moeten zetten wanneer wij niet westers opgevoede medeburgers een goede kans willen geven in te burgeren. De vraag is of we die toon tot nu toe goed hebben gezet:

Even voorstellen (deel 2)

Soms prijzen mensen zich gelukkig met een achternaam. Zo geeft een Brenninkmeijer alleen al met zijn of haar naam zijn of haar visitekaartje af.
Anders ligt het met de naam Benus. Vooral bij apothekers viel het mij op dat ik mijn naam vaker moest zeggen dan één keer om goed gehoord te worden.

In Utrecht liep ik een paar weken geleden op tegen een apotheker met de naam Benu. Apotheker Benu zag ik in grote letters staan boven een etalage in het winkelcentrum Overvecht:http://bit.ly/2oDfdZF. Niet eens zo gek, dacht ik.

Ik dacht terug aan een vakantie in Frankrijk waar we jaren geleden gingen roeien met ons héle gezin. Onze namen waren schriftelijk vooruit gegaan en werden omgeroepen aan de oever van de Vézère: “monsieur Benu” klonk het. We moesten onze boot in ontvangst nemen. De Fransen zeggen de “s” niet. “Dat is een alternatief, er hoeft alleen een “s” af” zei ik destijds tegen mijn vrouw. Die zei toen: “moet je in Nederland wel oppassen. Ze vinden bij ons maar al te gauw dat je naast je schoenen loopt. Het klinkt een beetje bekakt”.

Dat mijn aandacht op mijn familienaam gericht was, kwam door mijn ervaringen in het Utrechtse. Mensen begonnen mij te vragen waar ik vandaan kwam. En dan kwam het voor dat ze geen genoegen namen met “uit Den Haag”. Want in Den Haag ben ik geboren. In 1953. “Nee”, was het dan, “dat bedoel ik niet. Waar kom je oorspronkelijk vandaan?” En zelfs de toevoeging “mijn ouders komen uit Groningen”, leek de vragensteller niet te bevredigen. Bij deze specifieke ervaring kreeg ik een heel naar gevoel…

De paradox doet zich voor bij dit onderwerp van het fenomeen “de vraag stellen, is hem beantwoorden”. Daarom verklaar ik mij solidair met iedereen die liever anoniem solliciteert. Je oorsprong hebben, in een niet-westers buitenland is anno 2017 een ramp in het sociale. Ik zou die sfeer willen doorbreken. Maar dat doet een enkeling niet eenvoudig.

Dan dus toch maar, voor iedereen die zich afvraagt waar de naam Benus in Nederland zijn oorspong vindt, deze informatie van het Meertens instituut: http://bit.ly/2pIsQWQ Ik kom uit het veen en ben anno 2017 nog springlevend. In Bene Claassens is Bene één van twee voornamen. Bene was zoon van Claas. Met Napoleon ontstonden de achternamen (vanaf 1804). Dat werd aanvankelijk gedaan door de tweede naamval s toe te voegen aan de voornaam: dus eerder was de familienaam Benes. Door een verschrijving in het doopregister van de Protestantse kerk werd Benes Benus. Onze oorsprong ligt op de grens tussen Drenthe en Groningen. Ik prijs mij gelukkig met mijn boerenverstand.