Slaven koets en VOC mentaliteit

[Froukje Wiendels]

Een weekje te laat, toch even mijn bijdrage aan de discussie van de schilderingen op de Gouden Koets.

 

Veel mensen denken dat Nederland een Calvinistische cultuur heeft. Dat wil zeggen hard werken. Niet zeuren maar poetsen. Maar eigenlijk heeft Nederland een Cargo cultus. Dat wil zeggen dat we in de Gouden Eeuw gewend zijn aan de buit die vanzelf binnen kwam zeilen. Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan. Maar die rijkdom hadden we 'verdiend'. Net zoals elke beurs- bubble die daarna kwam: alle rijkdom kwam vanzelf uit de hemel vallen, hypotheken als piramidespel. En wij maar denken dat het ons toekwam. Of dat het een natuurlijke evolutie was dat elke generatie rijker was dan de vorige. Van aardappel eters werden we welgesteld. En de wereld om ons heen (de westerse wereld) met ons. En dan kwam er ook nog die aardgasbubble. Het kon niet op.

 

De Cargo cultus is als de Sinterklaas mythe: er komen vanzelf schepen onze havens binnenvaren met kadootjes. En elk jaar weer nieuwe en het kan niet op. We gieten er wel een Calvinistisch sausje overheen, van zuinig aandoen.

 

Toch even schrikken dat de laatste jaren banken gingen vallen en er een financiele crisis zich aandoet. Tijd voor een pas op de plaats. En werkelijk geld verdienen: door werkelijk gedane arbeid. Door onszelf. Zoals zonnepanelen op ons dak en zo. Autonoom worden. Niet meer gaan afwachten tot het schip met de goodies vanzelf binnen komt zeilen. Die komt niet meer. Zelfs nu er de hongersnood is in de Hoorn van Afrika, importeren we nog steeds groenten. Boontjes uit Ethiopie. Omdat westerse bedrijven grond hebben gekocht, wordt nu ijskoud voedsel geexporteerd uit het ergste hongersnood in de menselijke geschiedenis.

 

Cargo cult. Dat kan niet lang goed gaan. Ze zullen in opstand komen. En niet meer hun grondstoffen aan ons geven. Ze zullen niet altijd voor een grijpstuiver ons werk blijven doen.

 

Het probleem van de schilderingen op de Gouden Koets is niet alleen: de buigende en knielende Surinamers en Indonesiers die aan een jonge Wilhelmina hun geschenken aanbieden.

Het probleem is de vanzelfsprekendheid waarmee we ze ontvangen.

 

Want die tijd zal snel afgelopen zijn. Dat de Cargo van elders komt. We zullen het weer zelf moeten doen. Een eerlijke prijs zal ons van de troon stoten.