Oproerkraaier en held

[Max van den Broek]

Zal de wereld er een stuk beter uit gaan zien nu president Hugo Chávez van Venezuela niet meer onder ons is? De meningen daarover zijn verdeeld. Het verscheiden van de door zijn aanhangers haast onsterfelijk geachte Chávez heeft de wereld verdeeld in twee kampen: het kamp van intens verdriet en een kamp waar ze het liefst de vlag uit zouden hangen, maar dat piëteit met de overledene, zijn familie en zijn land nog net niet doen. Hij was omstreden. Een held voor een groot deel van zijn eigen bevolking. Zelf afkomstig uit de sloppen van Venezuela heeft hij het welvaartsniveau van met name de allerarmsten aardig weten op te krikken en met behulp van de goedkope olie uit zijn land wist hij de economie goed draaiende te houden. Zijn vriendenkring was nog al omstreden en bestond onder andere uit Kaddafi, Bouterse en de Castro's. Maar ook de Iraanse leiders rekende hij tot zijn intimi. Van het Westen daarentegen moest hij niet zoveel hebben. Hij schold en beledigde dat het een aard had op Westerse regeringsleiders die hij vooral zag als 'imperialistisch tuig' met Amerika als de grote leider daarvan. Net als Castro kon hij uren speeches en veegde hij de vloer aan met iedereen waarvan hij het idee had dat ze het niet eens waren met zijn aanpak. Chávez was een man met 2 gezichten. Hij leidde mislukte staatsgrepen. De Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijder Simon Bolivar was zijn grote voorbeeld. Eenmaal aan de macht bekommerde hij zich over de armen in zijn land, maar met evenveel gemak nam hij het niet zo nauw met mensenrechten, democratie en persvrijheid. In de Zuid-Amerikaanse regio werd hij gezien als een groot denker met visionaire blik. In veel Westerse landen als een brallende brulaap die juist op geen enkele visie betrapt kon worden. Hij was vaak en veel in het wereldnieuws als hij Bush weer eens voor duivel had uitgemaakt of de Spaanse koning beledigde. Maar men liet hem zijn gang gaan. Hij kon geen kwaad. Schelden doet immers geen zeer en zijn macht was niet zo groot, al dacht hij daar ongetwijfeld zelf anders over, dat ook maar enig gevaar van hem te duchten viel. Dus wordt de wereld er beter van nu hij is overleden. Nee, maar ook niet slechter, is mijn inschatting. Het maakt eigenlijk niet zoveel uit. Venezuela zal er niet door veranderen, Zuid-Amerika niet en de wereld niet. Er is vooral een markant figuur dood gegaan die door zijn optreden en uitspraken geregeld het wereldnieuws wist te halen, maar die nu niet direct het toonbeeld was van stabiel leiderschap in een altijd onrustige regio. Er zal in die regio altijd een nieuwe Hugo Chávez op staan, waar de wereld met een mengeling van geamuseerdheid en ergernis naar zal kijken en luisteren, maar die in het grote geheel van de wereldgeschiedenis uiteindelijk nog geen stipje van betekenis zal zijn.