Nieuw kabinet ramp voor natuur en milieu

[Frank Heinen]

Gebrek aan ambitie
Het nieuwe regeerakkoord ligt op tafel en heeft al diverse, sterk uiteenlopende reacties voortgebracht. Waar rechts benadrukt dat het een overeenkomst is “om je vingers bij af te likken”, reageren natuur- en milieuorganisaties beduidend kritischer op de versgebakken plannen van het nieuwe kabinet. Het akkoord was voor Greenpeace zelfs aanleiding om de Haagse Ridderzaal te beklimmen en een spandoek met de tekst ‘Kabinet-Rutte#viezerkanniet’ op te hangen. Hoewel je kunt discussiëren over de wenselijkheid van een dergelijke actie, kan niemand ontkennen dat het regeerakkoord op de terreinen natuur en milieu ernstig tekortschiet. Uit de plannen van Rutte, Verhagen, Wilders en hun politieke trawanten spreekt geen enkele ambitie om mondiale ecologische problemen geestdriftig te lijf te gaan. Integendeel, met het bevriezen van subsidies voor innovaties in het bedrijfsleven en de bouw van nieuwe kolencentrales bewandelt het nieuwbakken kabinet zelfs op uiterst flagrante wijze de omgekeerde weg. Stilstand en een voortdurend geloof in oude, volledig falende mechanismen en instituties blijven het zorgwekkende devies. Voorstanders zullen ongetwijfeld wijzen op de kabinetsplannen om hoog in te zetten op kernenergie, maar ook deze vorm van energieopwekking zal het toekomstige tekort aan fossiele brandstoffen niet volledig kunnen opvangen. Plutonium en uranium, grondstoffen die nodig zijn voor het opwekken van kernenergie, zijn namelijk ook niet onbeperkt voorhanden. De plutonium- en uraniumprijzen zijn bovendien aan sterke schommelingen onderhevig, waardoor je als land sterk afhankelijk bent van de grillen die gepaard gaan met schaarste en internationale marktwerking. Tot slot heeft de winning van uranium en plutonium vaak een zeer vervuilende uitwerking op de bodem. Hierdoor zullen weer meer natuurlijke ecosystemen ernstig aangetast worden en zal ook het wereldwijde areaal aan geschikte landbouwgronden weer verder afnemen. Er is momenteel nog geen direct inzetbare, onuitputtelijke bron van schone elektronen voorhanden, maar zeker thermisch-elektrische zonne-energie kan in de toekomst een behoorlijk deel van de energievraag beantwoorden. Investeringen in installaties en secundaire technologie zijn dan wel nodig. Hier ligt bovendien ook een economische kans: een duurzame, groene energiesector kan zorgen voor veel werkgelegenheid en succesvolle ondernemingen. Een kans die het nieuwe kabinet volledig links laat liggen door draconisch te bezuinigen op innovatieve activiteiten en het onderwijs. De toekomst van Nederland als kennisland loopt onder dit ultrarechtse kabinet serieus gevaar, met alle gevolgen van dien voor onze internationale concurrentiepositie in een mogelijk verduurzaamde toekomstwereld.

Afwentelen
Ook ontwikkelingslanden – die over het algemeen de kostbaarste natuurmekka’s ter wereld herbergen – krijgen een dikke middelvinger gepresenteerd in het nieuwe regeerakkoord. De asociale boodschap van ons nieuwe landsbestuur behelst in feite dat de arme landen hun eigen boontjes maar moeten doppen en nog niet eens waardig genoeg zijn om een bijdrage te ontvangen die welgeteld nog geen procent van het Nederlandse BNP bedraagt. De multinationale aasgieren worden aangemoedigd om door te gaan met hun neokoloniale plundertochten, terwijl de bevolking van veel Afrikaanse, Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen nog berooider achterblijft dan voorheen het geval was. Grondslagen van beschaving worden dus schaamteloos ingeruild voor futiele kortetermijnbelangen. We hoeven dus ook niet te verwachten dat het nieuwe kabinet een constructieve bijdrage levert aan het tegengaan van het wereldwijde verlies aan biodiversiteit, het inperken van de dreigende klimaatverandering of de gevolgen van ontbossing, erosie of overbevissing. En de gevolgen van deze potentieel ontwrichtende processen worden afgewenteld op volgende generaties, natuurvolkeren en de allerarmsten op mondiaal niveau.

Selectief
Voor dieren lijkt het regeerakkoord in de ogen van de oppervlakkige lezer een vrolijk gezicht te dragen. Er komt een speciale dierenpolitie en een apart alarmnummer voor mishandelde dieren en dieren in nood. Maar helaas zijn deze PVV-plannen – hoe sympathiek en aardig ik ze ook vind – voornamelijk symboolpolitiek en voorzien van een lichtelijk hypocriet tintje. De maatregelen zijn in principe typerend voor de populistische wijze waarop de PVV politiek bedrijft. Vrijwel iedere burger staat sympathiek tegenover een strengere aanpak van nodeloze dierenmishandeling, vooral omdat het fenomeen geen bijkomstige complexiteit met zich meebrengt, veel mensen een nogal antropomorfische visie op huisdieren als honden en katten hanteren en de gemiddelde burger geen persoonlijke geneugten hoeft in te leveren als een strenger beleid tegen willekeurige dierenmishandeling zijn intrede doet. De situatie verandert natuurlijk als mensen een paar kwartjes meer voor hun stukje vlees moeten gaan betalen in ruil voor meer dierenwelzijn of om de ecologische voetafdruk van de vleesproductie te compenseren. Dan geven de huidige regeringspartijen, de dierenminnende PVV incluis, plots niet thuis en kiezen ze voor de gemakkelijkste weg. Bovendien brandt de heilige drie-eenheid van nieuw rechts haar vingers ook niet aan het ijveren voor zeereservaten of nationale en internationale vangstbeperkingen. De toch al ernstig gedecimeerde vissenpopulaties zullen ook de komende jaren dus niet of nauwelijks met rust gelaten worden en ademloos blijven rondspartelen in de sleepnetten van de commerciële visindustrie. Ook op land hoeft het Nederlandse wild niet te hopen op betere tijden. Ondanks de onder verkeerseconomen wijdverbreide overtuiging dat nieuw asfalt amper iets zal bijdragen aan een structurele oplossing van het fileprobleem, blijft het nieuwe kabinet vasthouden aan het inmiddels gedateerde paradigma “meer wegen leiden tot minder files.” De logische consequentie van dit beleid: nog meer doodgereden dieren, nog meer landschapsvervuiling en minder rust in de toch al schaarse natuur- en stiltegebieden. Bovendien heeft het kabinet in wording al laten weten dat er de komende regeerperiode amper geld beschikbaar zal komen voor de definitieve realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur, waardoor ook dit ambiteuze project een stille wiegendood dreigt te sterven. De buitensporige kortingen op het omroepbestel en alles wat naar ‘linkse cultuur’ riekt, moeten de mondige burger die waagt om het evangelie van volksmennend rechts te bekritiseren definitief mond- of hersendood maken. Nee, wie het huidige regeerakkoord nauwgezet analyseert, moet concluderen dat duurzaamheid, ecologisch bewustzijn, rechtvaardigheid en kosmopolitisme vieze woorden zijn in het vocabulaire van revanchistisch rechts anno 2010. Het document is overgoten met een onplezierig smakend sausje van cynisme, kilheid en een, door de fortuynisering van de samenleving te ver doorgeschoten individualisering van de maatschappij. Job Cohen gebruikte de juiste woorden toen hij zei dat dit regeerakkoord vooral goed is voor de mensen die het reeds goed hebben. En ook Wilders had gelijk toen hij verklaarde dat er een nieuwe wind door het land waait. Maar hij vergat te vertellen dat het vooral een kille herfstwind is, eentje die elk vleugje idealisme dat nog resteert in ons landje onder een dikke ijslaag van onverschilligheid zal begraven. De kille rechtse winter is dan ook aangebroken. En de enige die uiteindelijk permanent garen zal spinnen bij deze coalitie is de steenkolenengels brabbelende Blonde God uit Venlo. Hij behoudt zijn mediapodium en onafhankelijkheid, terwijl de VVD en het CDA – verblind door hun verlangen naar het pluche – de zwartgeblakerde kastanjes uit het vuur mogen halen.