De geschiedenis herhaald: Monumentendag 2011

[Jan de Wandelaer]

[een EKD-tje]

Een weekend in Nederland om stil te staan bij ‘oude gebouwen’. Ook in Utrecht. De Hollandse waterlinie komt weer tot leven, statige herenhuizen uit de Gouden Eeuw van de deftige en strenge regenten krijgen in deze dagen liefdevolle en bewonderende blikken van publiek. Zelfs oude munitiedepots. Hordes wereldlijke kerkgangers vergapen zich aan onder meer romaans of gotisch gevormde glas-in-lood ramen. Hoe de buitenwereld gekleurd binnenkomt…

Gotische spitsbogen zijn in het Utrechtse misplaatst. In Utrecht passen de romaanse beter. Ronde vormen zijn aan het Utrechtse eerder congruent. Tenslotte is in stedenbouwkundig opzicht het merendeel in de oude binnenstad rond. Zelfs in de grachten zit een bochtje. Rubens zou in Utrecht niet hebben misstaan. Rubens hield van ronde vormen.

Bijzonder is dan dat de Dom een gotische kerk is. De gotische stijl werd toegepast om gebouwen hoger te doen lijken, grootser. Eigenlijk is de Dom als het om bouwstijl gaat, een wezensvreemd ontwerp in een stad waar je overigens relaxt kunt ‘rondlopen’.  Feitelijk een beetje dom dus. Dat laat zich echter eenvoudig verklaren: over de bouw was niet bijster veel inspraak. De Dom is volledig een product van regenten in een tijd waar democratie in ieder geval nog niet aan de orde was…