Joran in Peru

[Ralph Mens]

De afgelopen dagen heb ik intens het nieuws rond Joran gevolgd en met name hoe er in Peru op wordt gereageerd. Ik heb zelf vier jaar in Lima gewoond en ken het land vrij goed.

Wat opvalt is de enorme aandacht die de moord krijgt, en het nationale sentiment dat een rol lijkt te spelen. In Lima worden dagelijks mensen vermoord, ook veel jonge vrouwen. Natuurlijk gaat het hier om de dochter van een vooraanstaande publieke figuur, waardoor de zaak al vrij snel grote media-aandacht krijgt. Maar er lijkt nog iets mee te spelen.

Meestal worden moorden in Peru gepleegd door mede-Peruanen. Vaak gaat het om geweld in de relatiesfeer, seksueel geweld of beroving. Veel Peruanen vinden dat ze in een barbaarse samenleving wonen, en ze kijken op tegen westerse landen die in hun ogen veel beschaafder zijn. Toen ik een Peruaan eens vertelde dat in Nederlander mijn fiets was gestolen, reageerde hij vol ongeloof en zei: "Zeker door een buitenlander?" Want Nederlanders, en westerlingen in het algemeen, doen dat soort dingen niet, denken ze.

Het feit dat nu een van die westerlingen, een Nederlander, mogelijk een Peruaans meisje heeft omgebracht, lijkt wel haast een soort eigenwaarde van de Peruanen naar boven te brengen dat zegt: Zie je wel, wij zijn zo slecht nog niet als samenleving. De snelle aanhouding van Joran (weliswaar door de Chilenen waar de Peruanen een ambivalente verhouding mee hebben zoals Nederlanders met Duitsers) zorgt nog voor extra nationale zelfvertrouwen, ja, haast trots. Niet voor niets werd Joran bij aankomst in Lima als een trofee aan de pers getoond. "We've got him!" We hebben de slechterik te pakken, dus zijn wij de 'good guys'.

Overigens gebeurde hetzelfde met bijvoorbeeld veroordeelde terroristen zoals Lichtend Pad-leider Guzman, die als een wild dier achter tralies werd getoond, en met de Amerikaanse Lori Berenson, die mogelijk vervroegd vrij komt na 15 jaar cel. Het is alsof het kwaad moet worden bezweerd door het te tonen aan de massa's, alsof het daardoor iets van haar kwaadaardigheid kwijt raakt. Joran wordt zo het symbool van een grote boze buitenwereld. En als ik weer eens aan een Peruaan vertel dat mijn fiets is gestolen in Nederland, zullen ze me waarschijnlijk niet meer vol ongeloof aankijken.