De Nederlandse taal in de Grondwet

[Geertjan Benus]

Ik las het vandaag. De kogel is door de kerk. De teerling is geworpen. De Nederlandse taal wordt opgenomen als een grondrecht van alle Nederlanders. Het zinderde al een tijdje van de spanning. Het was in 2007 bij de formatie van dit kabinet afgesproken. Ik dacht toen nog: nu kun je niet meer terug. En dan is het nú eindelijk zover. De ministerraad heeft gesproken. Een wetsvoorstel zal worden ingediend. Ook de Friese taal krijgt ruimhartig een plekje in de Grondwet. Ik luister wel eens naar de Friese omroep en maak dan altijd dankbaar gebruik van de ondertiteling. Strijdbaar als de Friezen altijd al geweest zijn, hebben ze dan een machtig wapen in handen. Ik ga maar alvast Fries leren, want wanneer straks een Fries op Nederlandstalige bodem een beroep doet op onze grondwet, zal ik hem wel móeten verstaan wanneer hij mij de weg vraagt. Ik zie mijzelf al staan voor het beklaagdenbankje…

 

Naast de al bestaande grondrechten krijgen we in Nederland er een recht bij: het recht op het gebruik van de Nederlandse taal in woord en geschrift. Ik kon een zucht van verlichting niet onderdrukken. De andere rechten zijn tot nu toe: discriminatieverbod (art. 1), de vrijheden van godsdienst en meningsuiting, de onaantastbaarheid van het menselijk lichaam, het recht op privacy, rechtsbescherming en het recht op betoging.

 

Het is waar. Als ik door Amsterdam loop op een willekeurige dag in de zomer: de meesten praten een taal van ergens buiten onze landsgrenzen. En wanneer ze uit Europa komen, kwamen ze zelfs zonder kloppen binnen. Amerikanen hebben dan nog eerst hun paspoort moeten laten zien aan de poort van Nederland, vaak op Schiphol. Mag dat zomaar, denk ik dan weleens. Bijvoorbeeld in restaurants.

 

Ooit zat ik in Parijs in de Engelse taal te converseren met mijn toenmalige vriendin in een grand café. Zachtjes en wat schichtig om ons heen kijkend of we niet teveel opvielen met onze buitenlandse klanken. Een Amerikaans stel kwam binnen en zetelde zich vast en zeker in het midden van het etablissement, de ruimte nemend aan een tafel die voor meer dan twee was bestemd. Langzaam werd het stil rondom en zat iedereen te luiste­ren. Daar was geen ontkomen aan. Het was een soort gevoel dat ook ontstaat op het naaktstrand rondom jonggeliefden die de afstand die natuurlijkerwijze bestaat vanwege het gemêleerde gezelschap, niet langer kunnen bewaren in de hitte van hun wederzijdse liefde. We zaten letterlijk hun gesprek te volgen – ik spreek nu weer over het stel in het restaurant. De ober nam gelukkig net op tijd de bestelling op, anders was het fraternité uit het nationale motto van Frankrijk ook voor ons nog een verplichting geworden. We kwamen alleen maar om uit te rusten van de heftige discussies over de democratisering aan de Sorbonne en om wat te drinken.

 

Nu hoop ik dat de Grondwet ook gaat regelen wat wel en niet goed is in de Nederlandse taal. Zeker ík ben voor ontwikkeling. Daarvan getuig ik ruimhartig in dit netwerk. Ik accepteer ook dat de Nederlandse taal zich ontwikkelt in het gebruik ervan. Maar ik zal niet meehuilen met de wolven in het bos van neerlandici die zeggen dat ‘Hun die sterven gaan, groeten u’ een voorbeeld daarvan is. Dat voorbeeld heeft aan het Nederlands mogen snuffelen. Gelukkig is minister Plasterk tegen een dergelijke 'ontwikkeling'. Jammer dat hij geen vuist maakte toen de paddenstoel in de Nederlandse taal werd geboren, en de pannenkoek zijn intree deed.

 

Gelukkig dat de Nederlandse taal in onze grondwet straks geconserveerd zal zijn. Over 2000 jaar, als Amerikaanse archeologen/diepzeeduikers op hoogte van Amsterdam ruïnes van scheefgezakte huizen zien staan in een noord-zuid formatie op de bodem van de Amerikaanse zee, kunnen ze in de digitale kopie van onze Grondwet via Google versie 4010 zien staan dat we onze eigen taal spraken ten tijde van de hartverscheurende ondermijning van Nederland: de Nederlandse taal.