Good governance en transparantie van maatschappelijke ondernemingen

[Marcel Kolder]

Het moderne leven wordt alsmaar complexer. Vaak zie je bij organisaties en stichtingen belangenverstrengelingen op directie en bestuursniveau die volgens de code Tabaksblat vandaag de dag niet meer kunnen. Hoewel we er met zijn allen sterk naar openheid verlangen, is het verbazingwekkend hoe moeilijk het is om zaken blijkbaar gescheiden te houden. In mijn directe omgeving en adviespraktijk kom ik belangenverstrengelingen regelmatig tegen. Juist bij maatschappelijke organisaties is achterkamertjespolitiek schering en inslag. Vaak omdat bestuursleden onbetaald zijn en amateurisme hoogtij viert. Bestuurders zijn vaak relaties van elkaar, of bewaken binnen de stichting of verenigingen hun eigen piketpaaltje. Bestuur is vaak niet echt 'op afstand'. Belangenverstrengelingen komen steeds meer in de openbaarheid. Transparantie is echter het sleutelwoord. Wil je een CBF-keurmerk, dan dien je je jaarverslag in ieder geval openbaar te maken. Eigenlijk zouden alle stichtingen die subsidies van overheid en fondsen krijgen openbaarheid van hun handelen moeten geven. Verantwoording naar de maatschappij waar ze zelf onderdeel van zijn. Deugdelijk bestuur dwing je niet af met een code. Gelukkig dwingt Tabakblat dit af via wetgeving. De code is aanjager van het debat om vertrouwen terug te winnen, verdieping naar goed bestuur is nodig. Corporate Governance is bij maatschappelijke ondernemingen nog harder nodig dan in het bedrijfsleven. Met zoveel verschillende stakeholders is goed bestuur lastig te organiseren – maar wel noodzakelijk. Transparantie en verantwoording is belangrijk, maar geen garantie voor goed bestuur. Daarom zal good governance meer benaderd moeten worden als een middel om een stabiele relatie tussen aandeelhouders en maatschappelijke organsatie te creëren. Het debat over good governance is pas geslaagd als ook de onderneming de bestuurders ter verantwoording durft te roepen. De behoefte aan transparantie, afstand en verantwoording zal veel advieswerk opleveren.