Mag toch niet? Informateur wordt minister

[Froukje Wiendels]

Uri Rosenthal was in juni tijdens de formatie van het kabitet de in formateur.
Nu is hij minister van buitenlandse zaken.
Dat kan toch helemaal niet?
De informateur mag zelf toch helemaal geen zitting nemen in de regering?
Dan is hij toch niet objectief, dan zit hij toch zijn eigen baantje te creeeren?
Ik dacht dat informateurs echt helemaal objectief moetsen zijn en zelf geen belang mochten hebben in de besprekingen.
Is het niet zo dat het gewoon ronduit niet mag wat hier gebeurt, en als iemand hier een zaak van maakt juridisch, dat hij dan moet aftreden als minister.
want het mag toch echt niet?

zijn er juristen en staatsrecht gespecialiseerde mensen, of politicologen etc die hierover mij kunnen berichten?

[Geertjan Benus]

Hoi Froukje,
Ik ben niet één van de geleerden die je zoekt, maar ik houd me wel meer dan gemiddeld bezig met politiek in mijn werkzame bestaan.

Ik vind dat er wel enige logica zit in je vraag: de koningin benoemt de informateur. Wanneer die informateur dan vervolgens minister wordt, zou je kunnen denken dat die minister uiteindelijk benoemd is door de koningin. In de meest recente formatie zaten wel erg veel informateurs. Dat had ook te maken met de keuzes van de fracties van de VVD, CDA en PVV die direct betrokken waren bij de totstandkoming van het kabinet Rutte, de bijzondere gedoogconstructie, en het in eerste instantie mislukken van de onderhandelingen vanwege de inbreng van onderhandelaar Ab Klink van het CDA.

Het gaat hier om ongeschreven regels. Nergens is vastgelegd hoe de koningin tot de keuze komt van de informateur(s), hoe een informateur moet handelen en welke positie de informateur heeft in het verdere proces. Er is wel een discussie gaande over of de Tweede Kamer de informateur zou moeten kiezen, puur om democratische redenen.

Het belang in de besprekingen kan nooit eigenbelang zijn. De informateur gaat na met welke partijen de grootste partij kan regeren. In die gesprekken speelt de voorkeur van de fractievoorzitter van de grootste partij de belangrijkste rol. Wij, kiezers, hebben gekozen op een partij vanwege een persoon in die partij of vanwege het partijpolitieke programma. De fractievoorzitters van de partijen die uiteindelijk gaan samenwerken, moeten dan nagaan of hun partij nog geloofwaardig blijft wanneer zij gaat regeren met die grootste partij. De informateur zorgt ervoor dat dit gesprek gevoerd kan worden. De formateur is dan uiteindelijk de persoon die premier zal worden in het kabinet - die kiest de ministers om zich heen. Niets staat de formateur dan in de weg om een informateur te kiezen als minister.
Ivo Opstelten was ook informateur en is nu minister van Veiligheid en Justitie. Eigenlijk kun je zeggen dat niets aan de formatie objectief is. Hooguit staat van te voren vast dat de fractievoorzitter van de grootste partij in de Tweede Kamer de lead heeft en uiteindelijk premier zal worden.
Meer informatie over de formatie vind je hier: http://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_kabinetsformatie

[Froukje Wiendels]

ja maar, als je gewoon ergens een voorzitter bent, een dagvoorzitter oid, van een of andere stichting of vereniging of vergadering. En uit die vergadering komt dan een besluit en vervolgens worden er baantjes verdeeld. Dan ben ik gewend, dus in allerlei gewone organisaties, dat degene die het gesprek leidt en die juist vanwege zijn of haar objectiviteit extern is aangetrokken, dat juist diegene uitgesloten is van de baantjes die verdeeld worden. Dus daarom vind ik dat dit bij een informateur bij een kabinet helemaal zo zou moeten zijn. Anders heb je geen informateur nodig: dan kun je er met die mensen die gekozen zijn er wel uitkomen. Ik dacht dat er juist iemand van buiten wordt aangetrokken vanwege de objectiviteit. En nu zijn ze dus niet objectief. Dus ik vind het heel vreemd. Is het vaker zo gebeurd bij andere kabinetten? Het beinvloed toch het gesprek: als je zelf die ambitie hebt om minister van iets te worden, dan beinvloed dat toch de hele formatie? Dat je denkt: laat ik deze of die redenen om die of die partij maar zoveel ministersschappen mee te geven: er wordt toch besproken handjeklap van: als jullie partij op dit punt in het regeerakkoord wat inbindt, dan krijg jullie buitenlandse zaken. En dan krijgen wij economische zaken. Ik noem maar wat. Daar zijn nogal wat belangen mee gemoeid en het is toch ontzettend storend in zo'n proces als degene die het gesprek moet leiden en expres extern is aangetrokken (ok via de koningin), dat die persoon ook zelf prive een belang heeft in de heel zaak.